Władcy Litwy
Dynastia:
Mendoga
Urodzony:
około 1203 roku
Zmarł:
12 września 1263 roku
Rodzice:
Ryngold
Zima 1219 / 1220
Zimą przełomu 1219 i 1220 roku Mendog wziął udział w zgromadzeniu, na którym Litwini zawarli układ z księstwem halicko-włodzimierskim. [więcej]
22 wrzesień 1236
Żmudź to kraina położona w dorzeczu dolnego Niemna, a Auksztota leżała nad górnym biegiem tej rzeki. 22 września 1236 roku Żmudzini odnieśli wspaniałe zwycięstwo w bitwie na bagnach pod Szawlami nad oddziałami Zakonu Kawalerów Mieczowych, które powracały z wyprawy łupieskiej na tereny należące do Żmudzi. Dowódcą Żmudzinów był prawdopodobnie Wykint , który swoją stolicę posiadał w Twerach. Kroniki zapamiętały wiktorię głównie z tego powodu, że na polu bitwy poległ sam mistrz inflancki Volquin . Żmudź wówczas nie podlegała jeszcze Mendogowi , który zajęty był scalaniem ziem należących do Auksztocian. [więcej]
1238
W 1238 roku Mendog za namową Daniela I Halickiego spustoszył Mazowsze Konrada I Mazowieckiego . [więcej]
1240
Około 1240 roku Mendog przejął władzę nad ówczesną Litwą, która leżała w obrębie dzisiejszej litewskiej krainy nazwanej Auksztota. Po umocnieniu panowania rozpoczął dynamiczny podbój. [więcej]
1240
Około 1240 roku Mendog przejął władzę nad Żmudzią wypędzając żmudzkiego księcia Wykinta , który uszedł na dwór Daniela Halickiego .
1241
Około 1241 roku Mendog uczynił swego syna Wojsiełka władcą w Rusi Czarnej.
1244-1245
W latach 1244-1245 Mendog prowadził walki na Mierzei Kurońskiej.
1244
W 1244 roku Mendog próbował zdobyć krzyżacki zamek Amboten, położony w pobliżu żmudzkiej włości Ceclis, ale wysiłek Litwina okazał się daremny. [więcej]
Sierpień 1245
W sierpniu 1245 roku Mendog wsparł Daniela I Romanowicza oddziałem zbrojnych. [więcej]
1245
Około 1245 roku Mendog nazywany jest "najwyższym królem". W tym czasie w jego rękach skupione są niemal wszystkie ziemie Litwinów, południowa Selia, Ruś Czarna, prawdopodobnie Mińsk oraz Brasław.
[więcej]
1248
W 1248 roku Towciwił i Edywid, bratankowie Mendoga panujący w Połocku, okazali nieposłuszeństwo. Władca Litwy wysłał ich na wyprawę w kierunku Smoleńska, a w tym czasie
zebrawszy armię zajął ich posiadłości. Młodzi książęta, gdy dowiedzieli się o tym podstępie, zbiegli do Daniela Halickiego , co dało początek procesowi montowania koalicji przeciwko Mendogowi , do której obok Rusi Halicko-Włodzimierskiej przystąpili Krzyżacy inflanccy oraz Jaćwingowie i południowa Żmudź. [więcej]
1249
W 1249 roku Daniel Halicki wraz z Towciwiłem kilkakrotnie napadali i pustoszyli ziemie należące do Mendoga . Pierwsze uderzenie spadło na Ruś Czarną. Następnie Towciwił na czele Połowców i wojsk ruskich wyprawił się na Litwę. [więcej]
1250
W 1250 roku Zakon Inflancki pod wodzą mistrza inflanckiego Andrzeja von Steyer (von Stirland) spustoszył Nalszczany, ziemię rodową Mendoga , i Żmudź. [więcej]
1250
W 1250 roku terytorium Mendoga zostało od południa zaatakowane przez oddziały Daniela I Halickiego . [więcej]
1250
Trudne położenie, w jakim znalazła się Litwa otoczona nieprzyjaciółmi, zmusiło Mendoga do rozpoczęcia rokowań. Jeszcze w 1250 roku litewski władca wysłał do wielkiego mistrza posłów z darami. [więcej]
1251
Aby zachować pokój, Mendog został zmuszony do złożenia obietnicy przyjęcia chrztu. Przysięgi dotrzymał wiosną 1251 roku wstępując w szeregi chrześcijan. Podczas ceremonii, którą celebrował biskup chełmiński Heidenryk (Heidenreich), zauważono, że litewski władca zrobił to wyjątkowo niechętnie. [więcej]
1251
W 1251 roku Mendog zaatakowany został przez Towciwiła. Unikając starcia schronił się w grodzie Woruta. Tu z dużym powodzeniem odparł atak bratanka i zmusił go do odwrotu. Niedługo potem nastąpiło odwetowe natarcie Mendoga na żmudzki gród Twiremet (Twery), zakończone porażką agresorów. [więcej]
1252
Chrzest Mendoga spowodował, że Zakon Inflancki stał się jego sojusznikiem. W 1252 roku władca Litwy przystąpił do ofensywy, dzięki której udało mu się opanować sytuację i przeciągnąć na swoją stronę Jaćwingów i Żmudzinów. [więcej]
1252
Pod koniec 1252 roku Mendog do Daniela I Romanowicza wysłał posłów z propozycją pokoju. Oferta litewskiego władcy została odrzucona.
Początek 1253
Na początku 1253 roku Mendog rozprawił się ze swym krewniakiem Tewtywiłem, rezydującym na północy księstwa. Pokonany Tewtywił zbiegł i schronił się u Daniela I Halickiego . [więcej]
Czerwiec / lipiec 1253
Na przełomie czerwca i lipca 1253 roku w Nowogródku dzięki poparciu Krzyżaków i za zgodą papieża Mendog został pierwszym królem Litwy . Pomoc w ochrzczeniu się i zdobyciu korony stała się w przyszłości mocnym argumentem, wykorzystywanym przez braci zakonnych szczególnie przy okazji darowizn władcy Litwy na rzecz Krzyżaków. W latach 1253-1259 powstał szereg dokumentów, poświadczających ustępstwa terytorialne Mendoga na rzecz Zakonu. W ich treści powtarza się ten sam motyw: oddanie ziemi braciom Zakonu Inflanckiego odbywa się z ramach królewskiej wdzięczności za doprowadzenie do jego ochrzczenia i za to, że dzięki ich pomocy został koronowany na króla całej Litwy.
[więcej]
1253
W 1253 roku Mendog przyznał kupcom z Rygi przywileje handlowe. [więcej]
1254 / 1255
Na przełomie 1254 i 1255 roku Mendog za pośrednictwem swego syna Wojsiełka zawarł z Danielem Halickim pokój, wzmocniony w następnym roku małżeństwem syna księcia Rusi Szwarno z córką króla Litwy. W myśl wynegocjowanego wówczas traktatu Ruś Czarna z Nowogródkiem jako lenno Litwy została oddana synowi Daniela Romanowi. [więcej]
6 marzec 1255
6 marca 1255 roku papież Aleksander IV wystawił bullę, w której chwalił Mendoga za zwalczanie niewiernych Rusinów oraz wyraził zgodę na królewską koronację syna litewskiego władcy. [więcej]
1257
W 1257 roku Krzyżacy inflanccy przygotowali projekt, zgodnie z którym Mendog miałby darować Zakonowi całą Żmudź. Negocjacje, do których przystąpiono później, nie doprowadziły jednak do ugody.
1258 / 1259
Zimą 1258/1259 roku wschodnia Litwa została spustoszona przez Tatarów pod wodzą Burundaja. Niedługo potem armia Mendoga samodzielnie wypędziła Tatarów ze swojego terytorium.
1259
Dokumentem z 1259 roku Mendog darował Zakonowi Żmudź (z wyłączeniem rozdanych biskupowi misyjnemu Litwy połówek trzech włości: Rosienie, Betygoła i Ławków). Akt darowizny nie sprawił, że Żmudzini poddali się Krzyżakom, a wręcz przeciwnie – odtąd skuteczniej bronili swojej niepodległości. [więcej]
13 lipiec 1260
13 lipca 1260 roku armia Zakonu Krzyżackiego została rozbita w bitwie pod Durben przez oddziały Litwinów i Żmudzinów. Mendog wsparł tych ostatnich oddziałem zbrojnych. [więcej]
1260
W 1260 roku Mendog spustoszył północne Mazowsze łącznie z Ciechanowem i Płockiem . [więcej]
1260-1261
W 1260 lub 1261 roku Mendog zawarł przymierze z kujawskim władcą Kazimierzem I . [więcej]
1261
W 1261 roku Mendog postanowił porzucić wiarę chrześcijańską. Głównym czynnikiem, który popchnął władcę Litwy do tego kroku, były wspaniałe zwycięstwa Żmudzinów w walkach z Krzyżakami. Wódz Żmudzinów Treniota poddał się jego władzy w zamian za odstąpienie od Krzyżaków i od chrześcijaństwa. [więcej]
1261
W 1261 roku Mendog zawarł z Aleksandrem I Newskim przymierze, skierowane przeciw Krzyżakom. Do sojuszu przyłączyły się również dwa księstwa znad Dźwiny - Połock Towciwiła oraz Witebsk.
1262
W 1262 roku Mendog uczestniczył w najeździe łupieskim na Wołyniu. [więcej]
Czerwiec 1262
W czerwcu 1262 roku oddziały Mendoga najechały Mazowsze, podczas tej wyprawy zginął mazowiecki książę Siemowit I . Spustoszone zostało wówczas Chełmno oraz Płock .
1262/1263
Zimą 1262/63 roku połączone armie Żmudzinów i Mendoga spustoszyły Inflanty w pobliżu Wenden, Dorpatu, Parnawy, Dunamunde. [więcej]
1263
Po spektakularnych sukcesach Mendoga podobno zaczęła rozsadzać pycha. Uwiódł i pojął za żonę siostrę swej zmarłej w 1262 roku małżonki, połowicę księcia Dowmunta. Aby pomóc sobie w zalotach powiedział, że umierająca Marta kazała mu poślubić jej siostrę, ponieważ ona najlepiej wychowa osierocone dzieci. [więcej]
12 wrzesień 1263
Żądna zemsty opozycja pod przewodnictwem Trenioty i Dowmunta uknuła spisek. Wykorzystano moment, kiedy wojska pierwszego i ostatniego króla Litwy podążały na daleki Briańsk. Dowmunt zawrócił i napadłszy na Mendoga zamordował go wraz z synami Ruklą i Repekiem. Stało się to 12 sierpnia 1263 roku. [więcej]
Złota myśl na dziś
